Vooral na de millenniumwisseling heeft Berlijn naam gemaakt als “incubator” voor talrijke startende internetbedrijven. Sommige van hen zijn het beginstadium allang ontgroeid en zijn marktleider. Dit komt ook tot uiting in onze lijst van “verborgen kampioenen” uit de hoofdstad: De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Berlijn.

1. AUTO1 Group SE, Berlijn/München: 2,83 miljard euro omzet

AUTO1 kan worden beschouwd als een pionier in de digitalisering van de autohandel. In 2012 kwamen twee dappere oprichters op het idee om de handel in tweedehands auto’s via het internet mogelijk te maken. Binnen enkele jaren is dit uitgegroeid tot een van de grootste platformexploitanten op dit gebied. Het model heeft sindsdien talrijke navolgers gevonden. AUTO1 Group exploiteert momenteel drie platforms: Wirkaufendeinauto.de (platform voor de aankoop van auto’s met “on-site” inspectie), Auto1.com (B2B-bedrijf) en Autohero (online autohandel). De juridische zetel van de onderneming is München, maar het bedrijf wordt geleid vanuit Berlijn. De AUTO1 Groep telt meer dan 4.400 werknemers. De beursgang vond plaats in februari 2021.

2. HomeToGo GmbH: 73,3 miljoen euro omzet

HomeToGo is ook een in Berlijn gevestigd eCommerce-bedrijfsmodel. Het is een digitale marktplaats voor vakantiewoningen en appartementen. Een trio van oprichters lanceerde het bedrijf in 2014. Voordien hadden zij reeds ervaring opgedaan met de ontwikkeling van het vluchtzoekportaal Swoodoo en het vakantiehuisportaal Casamundo. In de daaropvolgende jaren kon HomoToGo profiteren van de trend om vakanties via internet te boeken. Vandaag de dag presenteren de websites en apps van HomeToGo ongeveer 14 miljoen vakantiehuisaanbiedingen van meer dan 30.000 aanbieders. De “locaties” bestrijken 23 markten in Europa, Amerika, Australië en de regio Azië-Stille Oceaan. HomeToGo is sinds september 2021 aan de beurs genoteerd.

3. kfzteile24 GmbH: 159 miljoen euro omzet

Vergeleken met andere startende internetbedrijven is kfzteile24 al bijna een oudje. Het in Berlijn gevestigde bedrijf werd opgericht in 2001. Het begon als een eBay winkel voor auto-onderdelen. Maar kfzteile24 heeft dit toneel allang verlaten en gaat zijn eigen weg. Vandaag de dag geldt kfzteile24 als de Duitse marktleider in de online handel met auto-onderdelen. Haar marktaandeel is ongeveer een achtste. De onderneming heeft ongeveer 550 mensen in dienst. In Berlijn is kfzteile24 niet alleen online aanwezig. Naast het hoofdkantoor worden drie filialen met werkplaatsen geëxploiteerd. Er zijn twee logistieke locaties in Neuseddin en Ludwigsfelde. Van hieruit worden elke dag ongeveer 10.000 pakketten met auto-onderdelen verzonden.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

Historisch gezien behoort Saksen tot de Duitse regio’s die reeds in een vroeg stadium sterk geïndustrialiseerd waren. Wat de economische produktie per hoofd van de bevolking betreft, staat de Vrijstaat aan de top van de nieuwe deelstaten na de hereniging. Met Dresden, Halle-Leipzig en Chemnitz-Zwickau heeft Saksen drie belangrijke agglomeraties. Ook de marktleiders uit Saksen zijn hier gevestigd: De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Saksen.

1. VNG AG, Leipzig: 9,8 miljard euro omzet

De afkorting “VNG” staat voor “Verbundnetz Gas” – een Oostduitse gashandelsgroep waarvan de voorganger in de DDR de VVB Verbundwirtschaft was met de VEB Verbundnetzen Ost, West en Mitte. Dit werd later VEB Verbundnetz Gas. De Volkseigene Betrieb was de eerste grote DDR-onderneming die met succes door de Treuhandanstalt werd geprivatiseerd. Vandaag behoort VNG tot de EnBW Groep. Deze laatste heeft iets minder dan 75 procent van de aandelen in handen. VNG levert aardgas aan gemeentelijke nutsbedrijven, regionale leveranciers en industriële bedrijven. Behalve in Duitsland zijn er ook afnemers in Italië, Oostenrijk, Polen en de Tsjechische Republiek. VNG heeft ongeveer 1.300 mensen in dienst.

2. envia Mitteldeutsche Energie AG (enviaM), Chemnitz: 2,2 miljard euro omzet

enviaM is een grote Oost-Duitse energieleverancier en energiedienstverlener voor elektriciteit en gas. Het bedrijf is in 2002 ontstaan uit de fusie van verschillende regionale energieleveranciers. Haar voorgangers waren verschillende energiecombinaties in de DDR. enviaM voorziet ongeveer 1,3 miljoen klanten in de nieuwe deelstaten van elektriciteit, gas, warmte en energiegerelateerde diensten. De meerderheidsaandeelhouder is het energieconcern E.ON SE via twee holdingmaatschappijen; ongeveer 650 Oost-Duitse steden en gemeenten hebben een aandeel van 42,1 procent. De activiteiten van de Groep zijn onderverdeeld in drie divisies: Energie, Infrastructuur en Diensten. In elke divisie zijn er dochterondernemingen voor de afzonderlijke dienstverleningsgebieden. enviaM heeft meer dan 600 mensen in dienst.

3. Agaplesion Mitteldeutschland gemeinnützige GmbH, Leipzig: 1,3 miljard euro omzet (groepsomzet)

Agaplesion Mitteldeutschland maakt deel uit van de Agaplesion Group, een door de Protestantse Kerk gesteunde naamloze vennootschap zonder winstoogmerk, die samen met deelnemende diaconale bedrijven in heel Duitsland ziekenhuizen en bejaardentehuizen exploiteert. De groep heeft meer dan 20.000 mensen in dienst. Agaplesion Mitteldeutschland exploiteert vier ziekenhuizen en drie bejaardentehuizen in Saksen en drie hospices in Saksen-Anhalt. De dochteronderneming MSG Management- und Servicegesellschaft für Soziale Einrichtungen treedt op als dienstverlener voor gezondheids- en verzorgingsinstellingen, terwijl de dochteronderneming edia.med de oprichting en uitbreiding van medische verzorgingscentra coördineert.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

In Beieren zijn veel grote en wereldwijd bekende bedrijven gevestigd, maar ook talrijke industriële KMO’s die in hun specifieke segment marktleider zijn. Deze “geheime helden” dragen aanzienlijk bij tot de economische kracht van de Vrijstaat. Wij stellen er hier drie voor: De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Beieren.

1. SCHERDEL GmbH, Marktredwitz: 575 miljoen euro omzet

In 1890 stichtte Sigmund Scherdel in Marktredwitz in het Fichtelgebergte een draadtrekkerij voor de productie van pianosnaren. Even later verlegde de onderneming haar aandacht naar technische veren van draad. Dit is vandaag de dag nog steeds de bijzondere kracht van het bedrijf. SCHERDEL wordt beschouwd als de wereldmarktleider voor zuigerveerveren, een belangrijk onderdeel in verbrandingsmotoren. SCHERDEL is echter een veelzijdig technologieconcern met een gediversifieerde portefeuille. Belangrijke vakgebieden naast veren zijn montage- en verbindingstechniek, oppervlaktetechniek, automatiseringstechniek, gereedschapsbouw, technisch ontwerp, machinebouw en installatietechniek. De onderneming telt ongeveer 5.500 werknemers in 32 vestigingen in 12 landen. 10 van deze locaties bevinden zich in Duitsland.

2. Dr. O. K. Wack Chemie GmbH, Ingolstadt: 50 miljoen omzet

De Wack Group bewijst dat ook kleinere middelgrote ondernemingen “wereldkampioen” kunnen zijn. Het bedrijf werd opgericht in 1975 en richtte zich oorspronkelijk alleen op hoogwaardige onderhoudsproducten voor motorvoertuigen en tweewielers. De doelgroep bestaat uit eindverbruikers. De Wack productlijn is de marktleider op dit gebied. In 1990 begon de onderneming een tweede steunpilaar op te bouwen onder de merknaam “Zestron”: Reinigingsmedia en -procédés voor de vervaardiging van elektronica en voor het reinigen van precisieonderdelen. De Wack Groep is nu wereldmarktleider op dit gebied. De overkoepelende onderneming van de groep is Dr. Wack Holding GmbH & Co. KG, Ingolstadt. Dr. O. K. Wack Chemie staat voor belangrijke onderdelen van het operationele bedrijf.

3. Erich Netzsch GmbH & Co. Holding KG, Selb: 552 miljoen euro omzet

De Netzsch Group is een Beierse familieonderneming op het gebied van machinebouw met een rijke traditie. Opgericht in 1873 in Selb, Opper-Franken, werd de hoofdzetel van het bedrijf in 1931 verplaatst naar Asch/Bohemen, om pas in 1946 – na de Tweede Wereldoorlog – weer in Selb te beginnen. Er worden machines geproduceerd op het gebied van “Analyseren en testen” (thermoanalytische apparatuur voor O&O), “Slijpen en dispergeren” (dispergeermachines voor procestechnische voorbereiding) en “Pompen en systemen”. De Netzsch Groep is wereldleider op het gebied van progressieve holtepompen (“Pompen en Systemen” segment). Het wereldmarktaandeel bedraagt ongeveer 25 procent. De pompensector is goed voor bijna de helft van de omzet. De groep heeft ongeveer 3.700 mensen in dienst.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

Baden-Württemberg kan worden beschouwd als de Duitse deelstaat van verborgen kampioenen bij uitstek. In de staat van knutselaars en uitvinders is menig bedrijfsmodel ontwikkeld dat nu wereldwijd toonaangevend is. Wij stellen drie van deze “verborgen wereldkampioenen” voor:
De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Baden-Württemberg.

1. Sto SE & Co. KGaA, Stühlingen-Weizen: 1,4 miljard euro omzet

In 1955 nam Wilhelm Stotmeister – vandaar de bedrijfsnaam “Sto” – een kalkfabriek in Weizen in Zuid-Baden over. Het vormde de kern van de huidige Sto Group, een onderneming op het gebied van bouwmaterialen en bouwchemicaliën. Het bedrijf ziet zichzelf als een “toonaangevende internationale fabrikant van producten en systemen voor het coaten van gebouwen”. Sto vervaardigt verven, pleisters, vernissen, coatings en composietsystemen voor externe thermische isolatie in verschillende ondernemingen van het concern. Andere werkterreinen: Gevelsystemen, vloercoatings, betonrestauratie en akoestische systemen. De groep heeft meer dan 5.300 mensen in dienst. De stichtende familie Stotmeister is nog steeds de belangrijkste eigenaar van het concern met 90 procent van de gewone stemgerechtigde aandelen.

2. TeamViewer AG, Göppingen: 460 miljoen euro omzet

TeamViewer is een van de niet zo talrijke Duitse softwarebedrijven die ook een internationale naam heeft. Het bedrijf bestaat sinds 2005 en is een AG sinds 2019, toen het naar de beurs ging. TeamViewer is uitgegroeid tot een softwareoplossing en platform voor onderhoud op afstand van computers en mobiele apparaten. Het ondersteunt alle belangrijke desktop-, smartphone- en tabletbesturingssystemen. TeamViewer breidt zijn bedrijfsmodel nu uit in de richting van Industrie 4.0. Het gaat hierbij om de digitale netwerkvorming van complete waardeketens. Een ander gebied van uitbreiding: augmented reality. Vandaag telt de onderneming ongeveer 1.250 werknemers op 17 locaties in 10 landen.

3. Schuler AG, Göppingen: 6,7 miljard euro omzet

Schuler is wereldmarktleider in de vervaardiging van vormmachines met persen. Het bedrijf werd in 1839 opgericht door Louis Schuler en hield zich toen al bezig met plaatbewerkingsmachines. Persen werden voor het eerst vervaardigd rond het begin van de 20e eeuw. Zij vormen nog steeds de kern van het bedrijf. Schuler persen worden gebruikt voor het vormen van plaatwerkonderdelen voor industriële toepassingen – bijvoorbeeld voor carrosseriedelen in de autofabricage, motoronderdelen of spoelbakken in de meubelindustrie. De onderneming telt bijna 6.600 werknemers en is vertegenwoordigd in 26 landen. Er zijn productielocaties in Europa, Amerika en China. Sinds 2013 maakt Schuler deel uit van de Oostenrijkse Andritz Group, een fabrikant van machines en installaties met hoofdzetel in Graz.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

Het Saarland bestaat als politieke entiteit pas sinds 1920. Na de Eerste en Tweede Wereldoorlog stond het gebied in het uiterste westen van Duitsland vele jaren onder Franse invloed. Een van de redenen daarvoor was de belangrijke kolen- en staalindustrie aan de Saar. Vandaag is dit grotendeels verleden tijd. De in Saarland gevestigde Duitse marktleiders volgen andere bedrijfsmodellen. De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Duitsland.

1. Globus Holding GmbH & Co. KG, St. Wendel: 7,8 miljard euro omzet

De Globus-groep is een toonaangevende Duitse exploitant van familiebedrijven die hypermarkten en speciaalzaken exploiteren. Franz Bruch opende in 1828 een kruidenierswinkel in St. Wendel, de kern van Globus. De familie Bruch is nog steeds eigenaar van Globus. De onderneming heeft ongeveer 46.000 mensen in dienst. De groep bezit 84 Globus hypermarkten in Duitsland (51), Rusland (18) en de Tsjechische Republiek (15). Daarnaast zijn er nog 90 Globus doe-het-zelfzaken (88 in Duitsland, 2 in Luxemburg) en de Alphatecc. winkels voor consumentenelektronica. Globus Holding fungeert als gemeenschappelijke holdingkoepel voor alle bedrijfsactiviteiten. De divisie hypermarkten en de divisie speciaalzaken zijn elk ondergebracht in hun eigen holding – beide eveneens met hoofdkantoor te St. Wendel.

2. Hager SE, Blieskastel: 2,3 miljard euro omzet

In 1955 richtte Peter Hager met zijn twee zonen een elektrotechnische fabriek op. Dit heeft zich ontwikkeld tot de huidige Hager Groep – een groep die oplossingen biedt voor elektrische installaties in woningen, industriële en commerciële gebouwen. Op het gebied van elektrische installaties is Hager een van de belangrijkste leveranciers ter wereld. De bedrijvengroep met zijn 11.500 werknemers is vertegenwoordigd op 22 locaties in 10 landen. Naast elektrische installaties biedt Hager ook alarm- en beveiligingstechniek, schakelaars en schakelsystemen, deurintercoms, kabelgeleiding en ruimteaansluitsystemen voor stroom- en datadistributie. De Hager Groep bestaat uit tientallen dochterondernemingen. Hager SE treedt op als houdstermaatschappij. De Hager Groep is in zijn derde generatie van familiebezit.

3. Villeroy & Boch AG, Mettlach: 801 miljoen euro omzet

Meer dan 270 jaar geleden – in 1748 – richtten Francois Boch en Nicolas Villeroy het bedrijf Villeroy & Boch op. Ook toen al ging het om de productie van keramiek en serviesgoed. Vandaag is Villeroy & Boch de leider op dit gebied in Duitsland. Het hoofdkantoor van de onderneming is gevestigd in een voormalige abdij in Mettlach. Van hieruit worden 13 productievestigingen in Europa en Azië aangestuurd. Villeroy & Boch verkoopt zijn goederen over de hele wereld en heeft meer dan 7.000 mensen in dienst. In de derde eeuw van zijn bestaan is het bedrijf nog steeds in handen van de afstammelingen van de twee stichters, de families von Boch-Galhau en Villeroy de Galhau.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

Rijnland-Palts is vooral bekend als wijnproducerende deelstaat, maar met Mainz, Ludwigshafen, Koblenz, Trier en Kaiserslautern heeft het ook belangrijke industriesteden. Mainz maakt deel uit van het Rijn-Maingebied, Ludwigshafen van het Rijn-Neckargebied – dit zijn twee bijzonder economisch sterke Duitse agglomeraties. De Duitse marktleiders uit Rijnland-Palts hebben hier hun hoofdkantoor. De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Rijnland-Palts.

1. BASF SE, Ludwigshafen: 59,1 miljard euro omzet

De geschiedenis van BASF begon in 1865 als Badische Anilin- & Sodafabrik in het naburige Mannheim. In termen van verkoop is BASF vandaag niet alleen de Duitse marktleider in chemicaliën, maar ook ’s werelds grootste chemiebedrijf. De BASF-vestiging in Ludwigshafen, met een oppervlakte van 10 vierkante kilometer, wordt beschouwd als de grootste aaneengesloten chemische vestiging ter wereld. De activiteiten van BASF omvatten chemicaliën, kunststoffen, hoogwaardige producten, chemische systeemoplossingen, gewasbescherming en voeding, alsook olie en gas. De olie- en gasactiviteiten worden uitgeoefend onder de paraplu van Wintershall Holding AG. BASF heeft wereldwijd bijna 400 productievestigingen in 80 landen. De groep heeft meer dan 110.000 werknemers. De aandelen zijn vrij verhandelbaar.

2. Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co. KG, Ingelheim: 19,5 miljard euro omzet

Boehringer Ingelheim is het grootste onderzoeksgerichte farmaceutische bedrijf in Duitsland. Jaarlijks worden verscheidene miljarden euro’s in O&O geïnvesteerd. Het bedrijf werd in 1885 opgericht door Albert Boehringer in Ingelheim bij Mainz en is nog steeds in handen van de stichtende familie. Boehringer heeft wereldwijd ongeveer 52.000 werknemers, waarvan 16.000 alleen al in Duitsland – de helft van hen werkt op het hoofdkantoor in Ingelheim. Onderzoek, ontwikkeling, productie en verkoop van geneesmiddelen vormen de activiteiten van Boehringer. De productportefeuille omvat diverse geneesmiddelen op recept voor mensen en geneesmiddelen voor diergezondheid. Daarnaast houdt Boehringer zich bezig met industriële klanten. Boehringer Ingelheim is een van de 10 grootste familiebedrijven in Duitsland.

3. Schott AG, Mainz: 2,2 miljard euro omzet

Schott is een toonaangevende Duitse fabrikant van glas en glaskeramiek. Zijn geschiedenis begon in 1884 met de oprichting van een glaslaboratorium in Jena. Het hoofdkantoor van de onderneming was er ook gevestigd tot 1945. In de loop van de Duitse deling splitste ook Schott zich af – in de “VEB Jenaer Glaswerk” – later onderdeel van het “Kombinat VEB Carl Zeiss Jena” en Schott in Mainz. Schott AG produceert tal van speciale glassoorten en glaskeramiek voor diverse industriële sectoren (huishoudelijke apparaten, farmaceutica, elektronica, optica, autofabricage en luchtvaart). Een van de bekendste merken van Schott is CERAN. De enige eigenaar van Schott is de Carl Zeiss Foundation, die ook eigenaar is van de Zeiss Group. De stichting vormt aldus een – ook historisch gerechtvaardigde – band tussen Zeiss en Schott. De Schott Groep heeft meer dan 16.000 werknemers in 34 landen, waarvan meer dan een derde in Duitsland.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash

Het beeld van Noordrijn-Westfalen werd lange tijd gedomineerd door het Ruhrgebied met zijn kolenmijnen en rokende schoorstenen. Maar kolen en staal hebben al lang hun betekenis verloren. Vandaag de dag is de dichtstbevolkte deelstaat een moderne vestigingsplaats voor industrie, handel en dienstverlening, met welvarende steden als Keulen, Bonn of Düsseldorf. Hier is onze lijst van de drie marktleiders uit Noordrijn-Westfalen: De gepresenteerde bedrijven behoren tot de grootste bedrijven in Noordrijn-Westfalen.

1. BP Europa SE, Bochum: 31,3 miljard euro omzet

De bekende afkorting “BP” staat voor “British Petrolium”, een van ’s werelds grootste minerale-oliemaatschappijen met hoofdkantoor in Londen. De Duitse activiteiten van de groep zijn gebundeld in BP Europa SE. In Duitsland is BP de grootste exploitant van tankstations met ongeveer 2.500 stations en is zij ook een belangrijke leverancier van smeermiddelen. BP is ook de op één na grootste Duitse raffinaderij-exploitant. BP Europa SE is op de markt actief onder de merknamen Aral (benzinestations) en Castrol (smeermiddelen). Ook onafhankelijke benzinestations worden bevoorraad. BP Europa SE heeft ongeveer 5.000 mensen in dienst. De centrale Duitse locaties zijn Bochum en Hamburg.

2. Uniper SE, Düsseldorf: 51,0 miljard euro omzet

Uniper bestaat pas sinds 2016, toen het energieconcern E.ON zijn conventionele stroomopwekking uit kolen, gas en waterkracht afsplitste en bundelde in een nieuw bedrijf. Het kunstmatige woord “Uniper” is samengesteld uit “uniek” en “prestatie”. Sinds 2020 is ruim 75 procent van Uniper in handen van het Finse energieconcern Fortum, dat op zijn beurt voor het grootste deel in handen is van de Finse staat. De rest van de aandelen is vrij verhandelbaar. Uniper exploiteert momenteel een twaalftal elektriciteitscentrales in Duitsland, alsook 17 elektriciteitscentrales in het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Nederland en Hongarije. Daaronder bevinden zich drie kerncentrales. De groep heeft bijna 12.000 werknemers.

3. Deutsche Telekom AG, Bonn: 101 miljard euro omzet

Deutsche Telekom is het grootste telecommunicatiebedrijf van Duitsland en Europa. Zij werd in 1995 opgericht in het kader van de privatisering van Deutsche Bundespost, die werd opgesplitst in de divisies Post en Logistiek, Telecommunicatie en Financiële diensten. Deutsche Telekom exploiteert vaste en mobiele netwerken met bijbehorende diensten (telefonie, internettoegang, data- en IT-diensten). Met haar dochteronderneming T-Mobile US is Deutsche Telekom ook een van de grootste aanbieders van mobiele telefonie in de Verenigde Staten. Een andere belangrijke dochteronderneming is T-Systems International – een internationaal actieve leverancier van informatie- en communicatietechnologie (ICT) voor bedrijven en institutionele klanten. De Telekom-groep heeft meer dan 226.000 werknemers.

Bron: Listenchampion Beeld bron: Unsplash